Workum.nl wordt mogelijk gemaakt door:
Aan de Diepe Dolte stond deze zaagmolen ‘De Koe’. De molen dateerde waarschijnlijk uit 1647. Zeker is dat Raerd Foeckes Sagmans in 1706 sekere fraije deftige wel doortimmerde houtsagersmolen genaamt ‘De Koe’ met de daarbij horende dommekrachten. touwen. lijnen. kettingen en een schouw bracht. De molen moet dus eerder dan 1800 hebben bestaan.
Zeker is dat volgens de Leeuwarder Courant van 15 en 22 november 1800 de grote zaagmolen ‘De Koe’ met 2 timmerwerven uit de hand te koop was van S.A. Hingst en Jacobs te Workum.
In mei 1821 was het Wopke Jansz. Brouwer die zich aanbeval als eigenaar van de molen. Hij was de gebr. Hindelopen opgevolgd zodat die wellicht in 1800 kopers waren geweest. Later was J.R. Visser eigenaar en deze deed hem in 1862 over aan De Jong en Fekkes.
De vorige eigenaar, de toen 68-jarige Jan Rintjes Visser, wilde stoppen met werken omdat hij fysiek minder werd. Mijn overgrootvader was tot maart 1862 kapitein op en mede-eigenaar van het kofschip Tjallinga Aurelia dat volgens de LC op 6 maart 1862 in hotel De Wildeman in Lemmer is verkocht.
Uit een andere bron meen ik te weten dat de molen niet uit 1647, maar uit 1699 dateert. Hij zou toen gebouwd zijn door de gebroeders Simon, Melcher en Heere Jaens, die scheepstimmerlieden waren en ook eigenaar van een grote werf op het Súd. Ik heb de juistheid van dit laatste overigens niet kunnen verifiëren. Wel weet ik dat Foeke Ruerdts en zijn zwagers Saaling Hessels Bruninga en Jaan Hessels in 1706 de helft van de molen kopen van de gebroeders Jaens voor 2600 caroli gulden. Indien de informatie in de Friso klopt dan hebben ze de molen blijkbaar direct op naam gezet van Raerd Foeckes Sagmans, die zo te zien de zoon is van Foeke Ruerdts.
Als “de molen van Fekkes” was deze ook in onze eeuw nog bekend, totdat hij in 1936 werd onttakeld.
De houtmolen was één van de oudste Friese zaagmolens én bovenkruiers. Het was een forse gedrongen molen met zelfzwichting op beide roeden.
De molen werd in 1953 van de Workumse monumentenlijst geschrapt. Na de gedeeltelijke afbraak bleef de zaagschuur nog jarenlang staan. In 1984 werd het restant van de molen helaas geheel gesloopt. Het was het oudste als houtzaagmolen herkenbare restant van een achtkante molen.
De molen heette officieel ‘De Koe’. maar werd ook wel de molen van ‘Fekkes’ genoemd.
