Maandagmiddag 23 oktober gingen in Workum de zeilen in top, voor de vijftigste editie in de herfstvakantie. Aart Loomeijer (schrijver van dit artikel) was er weer bij op deze jubileumeditie van de Visserijdagen. De Groninger viste zelf veertig jaar op de zeilen mee, op verschillende schepen. De laatste jaren volgt hij de Friese visserijweek samen met oud-visserman Wybren Siemensma per motorboot.
,,Een halve eeuw Visserijdagen vanuit Workum. Zolang is het geleden dat wijlen Reid de Jong naast de Strontrace en de Beurtvaart de Visserijdagen bedacht. De zeilende visserij op het IJsselmeer had nog in de Tweede Wereldoorlog een opleving gehad door een gebrek aan brandstof voor de motor,maar zo gauw dat weer beschikbaar kwam was het vissen op de zeilen gedaan. De vloot kromp snel en de schepen die overbodig waren geworden werden gesloopt of kwamen in de recreatie terecht. Een ander deel werd gered door de opkomst van de chartervaart.
In 1973 regelde Reid een aantal IJsselmeervergunningen plus een partij oude netten om in de herfstvakantie in het noorden op de zeilen te gaan vissen. Reid vond dat de wind voor het voortbewegen van schepen waar je geld mee kon verdienen niet verloren mocht gaan. Er kwamen dat eerste jaar vier deelnemers op af. Drie botters en een jol. Ze kregen een reglement mee met aanwijzingen waarin onder andere stond dat je niet in havens mocht overnachten maar bij de netten voor anker moest gaan. Deze laatste bepaling is vrij snel uit het reglement verdwenen, wat de veiligheid ten goede kwam.
De gevangen vis wordt woensdag op de markt in Workum verkocht en op de zaterdag nog een keer bij de leugenbank op de Sluithaven. De start is maandagmiddag 12.00 uur vooraf aan de start van de Stront- en de Beurtvaart. Bij tegenwind moet er in het Soal gejaagd worden. Motorgebruik kost strafpunten. Degene met de hoogste besomming en de meeste punten van de scheepskeuring wint de zilveren brijlepel.
Er kwam in 1984 een bestuur dat de taken van Reid langzaam overnam. Jarenlang waren er zo vergunningen voor vier perkjes van 100 meter en 300 meter hoekwant per schip. Een kuilvergunning zorgde er voor dat er spiering gevangen kon worden om het hoekwant te azen. Mochten er de eerste jaren nog kajuitschepen mee vissen, later werd dat niet meer toegestaan. Sterker nog, sommige vissersschepen werden weer ontdaan van hun kajuit en terug gerestaureerd in hun originele uitvoering. Monofilnetten hebben nooit gemogen en de maaswijdte is altijd ruimer geweest dan officieel mocht.
De visserijbeperkingen van de afgelopen jaren op het IJsselmeer raakten de vissers van een week ook. Het vissen met hoekwant werd verboden toen er in oktober niet meer op paling mocht worden gevist. Ook het nettenvissen werd in de loop der jaren beperkt tot twee perkjes van 100 meter per schip. Ook het kuilen staat onder druk. Vorig jaar mochten er alleen nog met een open aatje worden gevist. Daar werd tegen geprotesteerd, want dat is geen vissen natuurlijk. Dit jaar mogen de aatjes weer dicht, maar mag er geen keel (inkel) in de kuil zitten. Dat is om bijvangst te voorkomen.
De dag voor de start worden de schepen gekeurd door een tal zogenoemde wijze mannen. Naast veiligheid waar eenieder aan moet voldoen wordt er gelet op originaliteit van het schip en uitrusting. Dus jonen met kurken drijvers en stoffen vlaggen in plaats van plastics drijvers en vlaggen. Ook viskisten van hout en rieten manden horen daarbij.
Een vraag die vaak opkomt bij dit soort evenementen is, hoe je de jeugd erbij kan betrekken. Zeker jeugd die van huis uit weinig heeft meegekregen van de vis en visserij. Daarom werd in 2012 de Stichting Jonge Vissers onder zeil opgericht. Zij varen met twee houten Staverse jollen, de ST 48 uit 1894 en de HL 90 uit 1901, gladboordig zonder zwaarden en ongeveer zes meter lang. Zeer geschikt als opleidingsschepen. Vanaf 12 jaar mag je erbij. Je leert netten boeten, scheepsonderhoud, knopen en splitsen en niet te vergeten zeilen. Het is prachtig om de jeugd zo bezig te zien op het IJsselmeer. Voor de toekomst is dat belangrijk.
We hopen dan ook dat we nog jaren mogen genieten van deze historische vissersvloot. Maar in deze onzekere tijden kan het ook maar zo zijn dat er een nieuw type vissersschip komt, waar de wind weer een rol in speelt… De droom van Reid. Wind blijft tenslotte gratis.’’
Bron: visserijnieuws.nl
Aart Loomeijer (74) is voormalig voorzitter van het Visserijmuseum Zoutkamp, van de Stichting Historische Visserij Zoutkamp en was jarenlang secretaris van de Groninger Bond van Binnenvissers. Zijn Staverse jol WON 17 heeft hij enkele jaren geleden ingewisseld voor een motorboot.
(Bron Friso)