Een bijzondere bijeenkomst, zei burgemeester Jannewietske de Vries bij aanvang van de raadsvergadering van de gemeente Súdwest-Fryslân van 31 mei jl. Een vergadering waarin afscheid wordt genomen van de wethouders die afgelopen bestuursperiode het college vormden en de installatie van het nieuwe college. Ook werden er nieuwe raadsleden verwelkomd.
Voordat de ex-wethouders werden uitgezwaaid kwam eerst het coalitieakkoord over de komende bestuursperiode 2022-2026 op tafel. De kans voor de nieuwe raad om positieve en negatieve pijlen af te schieten op de optimistisch getinte doelstellingen en ambities van de nieuwe coalitie voor de komende jaren. Het coalitieakkoord met de titel ‘Grutsk en tichtby’ heeft de volgende ambities. ‘Kernen en wijken met toekomst.’ Brede aanpak voor dorpen en steden voor voldoende aanbod van betaalbare huizen, waar voorzieningen op orde zijn, met binnensteden en dorpskernen die beleving bieden, met veilige straten en wegen. Met veel groen en ontmoetingsmogelijkheden. Waar ondernemers kunnen ondernemen. Met een bloeiend verenigingsleven en middenstand.
‘Van bestaansonzekerheid naar bestaanszekerheid.’ Actief beleid om (energie)armoede en de kloof tussen arm en rijk tegen te gaan. De gemeente in de helpende stand om zowel fysiek als digitaal de goede hulp, regelingen en het vertrouwen te vinden voor een veerkrachtig bestaan. ‘Een sociale basis in de wijken en dorpen waarbij iedereen echt mee kan doen.’ In de avond met biljart of een koor, overdag door samen koffie te drinken of met elkaar te eten uit de gezamenlijke moestuin. Onze gemeente is de grootste van Nederland, qua oppervlakte althans, maar dichtbij door aanwezig te zijn op die ontmoetingsplekken. ‘Inzet op positieve gezondheid en preventie.’ De bedoeling is dat we meer met elkaar kunnen doen en de vergrijzing en eenzaamheid niet een volgende crisis worden.
‘Een betaalbare en haalbare groene transitie naar een duurzame economie, waarbij onze parelsectoren floreren.’ Water(stof), recreatie, de maakindustrie en de agrarische sector hebben een wenkend perspectief nodig waarbij we kwaliteit toevoegen aan ons leven en de omgeving. De gemeente staat samen met het onderwijs en bedrijfsleven aan de lat om voldoende mensen te boeien en te binden aan onze lokale economie. ‘De mooiste gemeente van Nederland.’ We zijn grutsk op de factoren die onze gemeente de mooiste maken: ús mienskip, erfskip, lânskip en kultuer en de Friese taal. Onze eigen inwoners hebben daarmee een rijker leven, maar ook de vele bezoekers die hier graag te gast zijn. ‘Een vitaal landschap.’ Een prachtig landschap waarin boeren en ondernemers genoeg ruimte hebben om toekomstbestendig te ondernemen. Een landschap waarvan onze inwoners en bezoekers kunnen genieten. Een landschap waarin verantwoord wordt omgegaan met mens, dier en bodem. Zo moeten we oog houden voor natuurwaarden, weidevogels en biodiversiteit. De kort opgenoemde ambities worden afgesloten met: ‘Brede welvaart is ons kompas.’
Verderop in het coalitieakkoord wordt uitgebreid verduidelijkt hoe de ambities gestalte moeten krijgen. Het waarmaken van al die ambities is een stevige klus voor het kakelverse college.
De grootste coalitiepartij, de PvdA, in de persoon van Marijke Roskam, mocht in het debat over het coalitieakkoord 2022-2026 de spits afbijten. Ze bedankte eerst de mensen die de nieuwe raad en college voorgingen, formateur Sjoerd Tolsma, griffie en alle ambtenaren die betrokken waren bij de totstandkoming van het nieuwe coalitieakkoord en de samenstelling van het nieuwe college. Er ligt een scala van uitdagingen op ons te wachten, zei ze. Daarbij dacht ze onder andere aan de kloof tussen arm en rijk, het woninggebrek, de wachtlijsten in de zorg, en het verkleinen van de afstand tussen burgers en bestuur. We moeten in de nabije toekomst meer naar elkaar omzien, de verkeersveiligheid verdient meer aandacht en de gemeente moet zijn burgers niet opzadelen met onduidelijke brieven. Daarnaast wacht nog een forse opgave om de energierekening betaalbaar te houden voor alle burgers. Kortom: ‘Het best voor Súdwest.’
Er is door veel mensen hard gewerkt aan dit coalitieakkoord met meer dan voldoende keuzes op vele terreinen, aldus Samantha Joustra (CDA), de nieuwbakken fractievoorzitster van genoemde partij. Ook zij vond het onderwerp wonen een grote opgave die extra aandacht verdient. Daarbij dacht ze aan nieuwe woonvormen, zodat jong en oud een thuisbasis kunnen vinden in eigen stad of dorp. In die kernen moeten ontmoetingsplaatsen, zoals dorpshuizen en gemeenschapscentra, blijven bestaan. Veilige fietsroutes, ruimte voor ondernemers, en gebiedsgerichte aanpak van de landbouw verdienen aandacht, vond ze. Inderdaad grote ambities, maar wel met een sluitende begroting.
Een groot avontuur noemde Tsjerk Bouwhuis (FNP) het samenstellen van het coalitieakkoord 2022-2026 en de vorming van een nieuw college. Ook de nieuwe fractievoorzitter van de FNP brak een lans voor meer woningbouw. We moeten met spoed plannen ontwikkelen voor onze inwoners die een woning kunnen vinden waar ze willen wonen. Zo krijgen we leefbare kernen. We moeten meer en beter handhaven op het gebied van de zelfbewoningsplicht van panden die in handen zijn van vakantiegangers of investeerders en bij het korten van de dagen leegstaan. Het voornemen dat we steeds meer van het gas af moeten is een andere uitdaging met groot impact voor de bevolking.
Daarom moet het isoleren van woningen nog meer worden gestimuleerd en verdienen de proefprojecten in Heeg en Bolsward meer navolging. Het insectennetwerk sluitend maken en het gratis ter beschikking stellen van regentonnen noemde hij ook als plannen die uitvoering verdienen in de komende bestuursperiode.
Kritische kanttekeningen oppositie
De oppositie zou de oppositie niet zijn om toch enkele negatieve noten te kraken over het coalitieakkoord 2022 -2026. Zo constateerde Debbie Kruit (VVD) dat enkele belangrijke punten mogelijk rechtstreeks uit het verkiezingsprogramma van haar partij waren overgenomen. De 1.000 woningen die deze coalitie denkt te bouwen in de komende vier jaar is een tegenvaller, omdat provincie Fryslân kortgeleden ons toestemming heeft gegeven om 2.000 woningen te mogen bouwen. In haar visie komen de middeninkomens en het bedrijfsleven er bekaaid af. De veelheid van plannen heeft haar verrast, denkend aan de krappe kas van de gemeente.
Ook Bertus Walsma had zo zijn bedenkingen over het ambitieuze woningbouwprogramma. Hij vond die opgave te mooi om waar te zijn, waarbij hij dacht aan de sterk stijgende grondprijzen, de enorme stijging van de grondstoffenprijzen en de grote krapte aan bekwaam personeel. Zoveel actiepunten en ambities zijn mooi opgeschreven, maar lukt dit allemaal wel, vroeg hij zich af.
Voor hem mocht het wel iets soberder.
Er staan veel goede punten in het coalitieakkoord, merkte Marieke Vellinga (D66) op. Maar of de basis op orde is, blijft een vraagteken. Het veelbesproken onderwerp “duurzaamheid” heeft niet veel aandacht gekregen in het akkoord. Ook onderwijs mocht van haar meer belangstelling krijgen. Onderwijs is namelijk meer dan stenen gebouwen. De cultuursector heeft zware jaren gekend tijdens de coronacrisis. Maar ze moest tevergeefs zoeken om een extra boost voor deze sector.
En waar blijft de veel besproken participatie in het hele verhaal. Bij de plannen om de binnenstad van Sneek levendiger te maken zijn nog geen burgers betrokken. College kom uit de ivoren toren, was haar oproep.
Pieter Greidanus (Nieuw Sociaal) vond dat het goed gaat in de gemeente, maar toch haken veel mensen teleurgesteld af. Ze voelen zich niet gehoord door de bestuurders van de gemeente. Hij waarschuwde het nieuwe college om de lopende zaken, zoals de kwestie Empatec, van het vorige college goed af te werken. Ook vond hij dat we jongeren moeten behouden voor onze gemeente door weer een poging te ondernemen om een dependance van het hoger onderwijs in Sneek te realiseren. Simon Hottentot (Volkspartij) moest op de valreep zijn fractievoorzitter Cees Riezenbos vervangen omdat die op deze vergaderdag een hartoperatie moest ondergaan. Zijn bijdrage was daarom kort en bondig. Het was hem opgevallen dat het woord veehouderij niet één keer was neergepend in het akkoord. En dat terwijl de veehouderij een van de kurken is waar onze gemeente op drijft. Daarentegen constateerde Idske Koopmans dat de groene lijn die het vorige college volgde, onverminderd wordt voortgezet. Gelukkig lopen we met de duurzaamheid nog steeds voorop en dat kan betekenen dat we in 2050 energieneutraal zijn. Wel moeten we rekening houden met de komende generaties. Jongeren voelen zich onzeker, soms in de steek gelaten door gebrek aan stageplaatsen en weinig kansen voor hoger geschoolden op de gemeentelijke arbeidsmarkt.
Geartsje Horjus (CU) had weinig nieuws in het coalitieakkoord kunnen ontdekken. Het staat mooi op papier zei ze, Mar sizzen is neat, dwaen is in ding.
Als laatste en jongste raadslid voerde Hylke Jellema (Forum voor Democratie) het woord. Omdat het meeste was gezegd beperkte hij zich tot de opmerking dat zijn partij zich constructief zal opstellen om het coalitieakkoord te laten slagen.
(Bron Friso)