Met de berging van de Lancaster ED603 in het IJsselmeer nabij Kornwerderzand zijn, op uitnodiging, nabestaanden naar Nederland gekomen. Voor de nabestaanden was een programma opgezet dat veel indruk op hen heeft gemaakt. Duidelijk geëmotioneerd gaven zij aan dankbaar te zijn voor hetgeen hun was geboden en dat wij nog elk jaar herdenken en waarvoor wij op Kerstavond een kaarsje laten branden.
Ook over het onderhoud van de graven waren er vele woorden van lof: “So lovely and so beautiful, thank you all.”
In de nacht van 12 op 13 juli 1943 raakte de Lancaster ED603, een Britse bommenwerper, boven Duitsland door luchtafweer van Duitse zijde beschadigd. Op zijn terugweg naar Engeland wordt het beschadigde toestel dat in het vizier kwam van een Duitse radar neergeschoten door een Duitse nachtjager. Het vliegtuig, de Lancaster ED603, met aan boord zeven bemanningsleden stortte neer in het IJsselmeer. Geen van de zeven bemanningsleden overleefd deze crash.
Op 20 juni 1943 spoelde het stoffelijk overschot van Arthur Gordon Fletcher (Bommenrichter) aan in Workum. Op 22 juni spoelden respectievelijk aan in Stavoren, Hindeloopen en Workum Arthur Tilbury (Piloot), Gordon Robert Sugar (Staartschutter) en Harold Elvin Howsam (Navigator). De overige inzittenden, Arthur Bertram Smart DFM (Boordwerktuigkundige, 27 jaar), Raymond Edward Moore DFM (Radiotelegrafist, boordschutter, 21 jaar) en Charles Frederick Sprack DFM (Rug-koepelschutter, 23 jaar) zijn tot nu toe niet gevonden.
Men hoopt, nu de berging van de Lancaster ED603 in volle gang is, stoffelijke resten te kunnen bergen en deze door middel van nauwkeurig DNA onderzoek alsnog, 80 jaar na dato, hun naam terug te geven. Dit zijn wij verplicht, aldus Alexander Drijfhout van de SMAMF (Stichting Missing Airman Memorial Foundation). “Wij willen hun hun naam teruggeven en ten ruste dragen omdat zij de hoogste prijs hebben betaald voor onze vrijheid.”
Op woensdag 13 september jl. kwamen de nabestaanden bijeen op de Algemene Begraafplaatsen van Workum, Hindeloopen en Stavoren, alwaar zij bij Oorlogsgraven van het Gemenebest een bijzondere ceremonie bijwoonden.
In Workum werden de aanwezigen, in het Engels, door Ebo Reitsma namens het 4 mei comité van Workum welkom geheten. Vervolgens nam Douwe Drijver namens SMAMF het woord en vertelde, in het Nederlands, de levensloop van de Howsam (27 jaar) en Fletcher (20 jaar) die in Workum ten ruste zijn gedragen. Na deze woorden kwamen de kinderen naar voren van de drie basisscholen van Workum. Zij lazen eigen geschreven brieven en gedichten voor, zowel in het Engels als in het Nederlands, hetgeen diepe indruk maakte op de aanwezigen. Na de bloemlegging volgde de Last Post door Siebe Bokma, waarna een minuut stilte in acht werd genomen. De serene stilte vulde de emoties, om stil van te worden.
Na de koffie, waarbij een OZO koek werd gepresenteerd en uw verslaggeefster in dezen, in het Engels, de oorsprong van de koek vertelde nam Gerrit Kemker het woord en vertelde van de crash en de berging van Lancaster W4888 aan de Alde Dyk in Workum.
De genodigden vertrokken vervolgens per touringcar van ITS Reizen uit Bolsward, die gedurende het verblijf van de nabestaanden het vervoer verzorgde, naar Hindeloopen. Ook hier, in het Engels, een warm woord van welkom door Sander van Elselo namens Plaatselijk Belang Hindeloopen. Vervolgens nam opnieuw Douwe Drijver het woord en vertelde het levensverhaal van Sugar (21 jaar), die in Hindeloopen zijn laatste rustplaats heeft gekregen. Na de bloemlegging door de kinderen van de basisschool volgde er een minuut stilte.
Na de lunch kwamen de nabestaanden op de Algemene Begraafplaats aan in Stavoren. Ook hier volgde een warm welkom namens Antje Veldstra van het 4 mei comité en Margriet Kampen van Stavers Belang. Ook nu nam Douwe Drijver het woord en vertelde de aanwezigen over het leven van Tilbery (26 jaar). Vervolgens lazen kinderen van de basisschool een zelfgeschreven gedicht of brief voor, in zowel in het Engels als in het Nederlands, hetgeen op de aanwezigen diepe indruk maakte. Margriet Kampen, namens Stavers Belang: “De plechtigheid was heel indrukwekkend en daardoor ook emotioneel. Heel bijzonder dat wij dit voor hen, de gevallenen en de nabestaanden, mochten doen.”
De ceremoniële plechtigheden hebben een diepe indruk na gelaten bij de nabestaanden en de overige aanwezigen. “We will never forget this.” Dat wij mogen blijven herdenken uit dank voor onze vrijheid.
(Bron: Friso. Fotobijschrift: De nabestaanden op de Workumer begraafplaats. Foto Jenny Bouma)