Zondag 11 december, 15.00 uur in de Klameare: een muzieklezing van Workum Klassiek over het ‘Gesang der Parzen’ van Johannes Brahms en over de 10e Symfonie van Gustav Mahler. Deze beide werken worden op 16 december uitgevoerd in De Lawei in Drachten door het Noord Nederlands Orkest en het Noord Nederlands Concertkoor onder leiding van Antony Hermus.
De keuze om het werk voor koor en orkest van Brahms op het concert te combineren met de monumentale 10e Symfonie van Mahler lijkt merkwaardig. Brahms en Mahler kenden elkaar, maar dat was geen wederzijds genoegen. Mahler stuurde zijn jeugdwerk ‘Das Klagende Lied’ in voor een compositieprijs. Maar Brahms, die in de jury zat, keurde het werk af. En dat betekende een financiële en artistieke dreun voor Mahler, die dit nooit heeft kunnen verkroppen.
Maar artistiek gezien past de combinatie met Mahlers Tiende mogelijk toch. Het werken aan deze symfonie (die hij niet heeft kunnen voltooien) wordt gekenmerkt door de grootste crisis in zijn bestaan: het verlies van één van z’n kinderen en zijn vrouw Alma bleek een relatie te hebben met de jonge architect Walter Gropius. Mahler werd daardoor geconfronteerd met het feit dat Alma zich in de afgelopen jaren te veel door Mahler verwaarloosd had gevoeld. Hoewel ook Alma zelf bepaald niet beticht kon worden van een gebrek aan eigenwaarde, is het wel aannemelijk dat hierin een kern van waarheid school. In ieder geval maakte het bij Mahler flink wat schuldgevoelens los en de grote angst Alma te verliezen. Kreten die Mahler tijdens het componeren van zijn symfonie in de kantlijn plaatste, duiden hier op. Mahler overleed in 1911: van de symfonie was alleen het eerste deel in partituur uitgeschreven. Van de andere delen waren twee gedeeltelijk georkestreerd en van de laatste delen waren alleen gedeeltes gecomponeerd en niets georkestreerd. In de jaren zestig heeft de musicoloog Deryck Cooke deze symfonie voltooid met gebruikmaking van al het materiaal van Mahler. Het is misschien wel Mahlers meest persoonlijke werk geworden.
Interessant is de keuze om op dit concert deze werken van Brahms en Mahler samen te laten klinken, daarbij het korte werk van Brahms en de symfonie van Mahler zonder pauze bijna naadloos op elkaar te laten volgen. Wat deze keuze zeer aannemelijk maakt, is de confrontatie van twee artistieke werelden: die van de klassieke romanticus Brahms en die van de romantische Mahler. Brahms die altijd classicus bleef en Mahler die in zijn 10e Symfonie soms klanken laat horen die regelrecht verwijzen naar de atonaliteit van de moderne 20e-eeuwse muziek, ondanks veel romantische melodieën en het bijna troostende slotakkoord van het laatste deel. Een uiterst boeiende confrontatie.
Het zal in ieder geval een belevenis worden: beide werken zijn zelden in het noorden van ons land te horen. Op 16 december kan dat dus. Samen met de lezing kan het concert in Drachten tegen gereduceerd tarief worden bezocht. Opgave hiervoor is noodzakelijk en dat kan uiterlijk tot en met 30 november via www.muziekbgijptuhet.nl / Workum Klassiek / Contact of bellen: 0515-54 32 92.
Maar alleen de lezing bijwonen kan natuurlijk ook: er valt veel over te vertellen en veel te luisteren naar deze prachtige muziek!
(Bron Friso)